एमपीएससी मंत्र : चालू घडामोडी : प्रश्नांचे विश्लेषण गट क मुख्य परीक्षा

तिन्ही पदे गट कमध्ये समाविष्ट असली तरी त्यांच्या वेतनश्रेणी, जबाबदाऱ्या व कर्तव्ये वेगळ्या स्वरूपाची आहेत.

रोहिणी शहा | October 24, 2018 03:21 am

रोहिणी शहा
दुय्यम निरीक्षक, राज्य उत्पादन शुल्क, कर सहायक आणि लिपिक टंकलेखक या पदांसाठी घेण्यात येणाऱ्या परीक्षांमधील चालू घडामोडी हा महत्त्वाचा घटक आहे. तिन्ही पदे गट कमध्ये समाविष्ट असली तरी त्यांच्या वेतनश्रेणी, जबाबदाऱ्या व कर्तव्ये वेगळ्या स्वरूपाची आहेत. त्यामुळे मुख्य परीक्षेतील एक पेपर हा पदनिहाय वेगळ्या अभ्यासक्रमावर आधारित आहे. या पेपरमधील चालू घडामोडींवरील प्रश्नांची व्याप्तीही वेगळी असणार आहे. म्हणजे लिपिक टंकलेखक पदासाठी राज्य आणि राष्ट्रीय स्तरावरच्या तर इतर दोन पदांसाठी राष्ट्रीय व जागतिक स्तरावरच्या घडामोडी अभ्यासक्रमामध्ये समाविष्ट करण्यात आल्या आहेत. या पदांच्या मागील वर्षांच्या प्रश्नपत्रिकांचे विश्लेषण करून प्रश्न पद्धती व काठीण्य पातळी यांची ओळख होऊ शकते.
त्या दृष्टीने या पदांसाठी घेण्यात आलेल्या परीक्षांमधील चालू घडामोडींवरील प्रश्नांचे विश्लेषण आणि त्याबाबत चर्चा या लेखामध्ये करण्यात येत आहे.
* प्रश्न – राष्ट्रीय फुटबॉल लीग व आय लीगच्या इतिहासात नुकतेच सर्वाधिक गोल करणाऱ्या भारतीय फुटबॉलपटूचे नाव..
१) सुनील छेत्री   २) सुब्रता पाल
३) गुरप्रीत सिंह संधु     ४) संदेश झिगान
* प्रश्न – खोया पाया वेब पोर्टलच्या बाबतीत पुढीलपकी कोणती विधाने योग्य आहेत?
अ. हे संकेतस्थळ नागरिकांसाठी विकसित करण्यात आले असून याद्वारे हरवलेल्या आणि सापडलेल्या मुलांच्या माहितीची देवाण-घेवाण करण्यात येते.
ब. या संकेतस्थळाचे एक अप्रत्यक्ष उद्दिष्ट म्हणजे मानवी व्यापार / वाहतूक नियंत्रित करणे होय.
क. हे संकेतस्थळ गृहमंत्रालयाकडून विकसित करण्यात आले आहे.
पर्यायी उत्तरे
१) फक्त अ आणि ब    २) फक्त ब आणि क
३) फक्त अ     ४) वरील सर्व
* प्रश्न – पुढीलपकी कोणते विधान सत्य आहे?
अ. गगनयान हा भारताचा पहिला मानव अंतराळ मोहिमेचा प्रकल्प आहे.
ब. याद्वारे तीन अंतराळ यात्रींना अवकाशात महिनाभरासाठी पाठविण्यात येईल आणि त्यांचे प्रशिक्षण भारत तसेच परदेशात होईल.
क. सध्या ( सप्टें. २०१८) इसरोचे प्रमुख के. सिवन आहेत.
ड. इसरोने डॉ. व्ही. ललितांबिका यांच्याकडे अंतरीक्षाच्या कार्यक्रमाचे प्रमुख म्हणून जबाबदारी सोपविली आहे.
पर्यायी उत्तरे
१) अ, ब, क आणि ड
२) फक्त अ, ब आणि क
३) फक्त अ, क आणि ड
४) फक्त अ आणि क
*   प्रश्न – नव्या शैक्षणिक धोरणाबाबत कोणत्या समितीने नुकताच आपला अहवाल केंद्र शासनास सादर केला आहे?
१) टी. एस. आर. सुब्रमण्यम समिती
२) अशोक दलवाई समिती
३) जे. एस. राजपूत समिती
४) सुधीर मंकड समिती
* प्रश्न – सन २०१७ च्या ब्रिक्स शिखर परिषदेची संकल्पना ———- ही आहे.
१) शांतता आणि सुसंवाद               २) दहशतवादाविरुद्ध लढा
३) उज्ज्वल भविष्यासाठी बळकट भागीदारी         ४) शाश्वत विकास

* प्रश्न – नोमॉडीक एलिफंट हे भारत आणि —– मधील संयुक्त वार्षकि लष्करी अभ्यासाचे नाव आहे.
१) म्यानमार    २) थायलंड
३) मंगोलिया    ४) श्रीलंका
* प्रश्न – शिवाजी कोण होता? या पुस्तकाचे लेखक —– आहेत.
१) नरेंद्र दाभोळकर      २) एन. एम. कलबुर्गी
३) गोविंद पानसरे       ४) गौरी लंकेश
* प्रश्न – नोबेल पुरस्कार विजेते कैलाश सत्यार्थी यांनी बालकांची विक्री व लंगिक शोषण याविरुद्ध लढा देण्यासाठी कोणता उपक्रम हाती घेतला?
१) बेटी बचाव – बेटी पढाओ
२) सुरक्षित माता – सुरक्षित बालक
३) सुरक्षित बचपन – सुरक्षित भारत
४) सक्षम भारत – सुरक्षित बालक
वरील प्रातिनिधिक प्रश्नांच्या आधारे पुढील महत्त्वाचे व मूलभूत मुद्दे लक्षात येतात. यांच्या आधारे तयारीस एक दिशा मिळू शकते.
2    लिपिक टंकलेखक पदासाठीच्या पेपरमध्ये आंतरराष्ट्रीय स्तरावरील काही घडामोडींवरही प्रश्न विचारण्यात आले आहेत. मात्र त्यांना महाराष्ट्राचा संदर्भ आहे यामुळे जागतिक स्तरावरील घडामोडींकडे लक्ष असणे याही पेपरसाठी आवश्यक आहे.
2    त्या त्या पदासाठी विहित केलेल्या अभ्यासक्रमाच्या अनुषंगाने चालू घडामोडींवरील प्रश्नांचाही समावेश करण्यात आला आहे. उदाहरणार्थ संगणक व माहिती तंत्रज्ञान या घटकातील चालू घडामोडी.
2    साधारणपणे परीक्षा कालावधीपूर्वीच्या आठ ते दीड महिना अशा कालावधीतील घडामोडींवर आधारित प्रश्न विचारण्यात आलेले आहेत.
2    चालू घडामोडींचा भाग असणाऱ्या बहुतांश मुद्दय़ांवर प्रश्न विचारण्यात आले आहेत. त्यामुळे शस्त्रात्रांची नावे लक्षात न राहणे किंवा पुस्तके व लेखकांच्या जोडय़ा लक्षात ठेवण्याचा कंटाळा येणे यामुळे हातातले एक-दोन गुण गमावले जाऊ शकतात. त्यामुळे शक्यतो सर्व मुद्दय़ांचा आढावा घेऊन तो लक्षात ठेवण्याचा प्रयत्न आवश्यक आहे.
2    व्यक्तिविशेष, शासकीय योजना यांबाबत नेमकेपणाने व शक्यतो बहुविधानी प्रश्न विचारण्यात आले आहेत. त्यामुळे चच्रेतील व्यक्ती, निधन, नेमणुका, आपापल्या क्षेत्रात वैशिष्टय़पूर्ण कामगिरी करणाऱ्या व्यक्ती यांच्याबाबत त्यांचे कार्य, संस्था, पुरस्कार, पुस्तके, प्रसिद्ध विधाने यांची जास्तीत जास्त माहिती करून घेणे आवश्यक आहे. तर योजनांच्या मूळ दस्तावेजाचे (शासन निर्णय किंवा राजपत्रातील सूचना) वाचन आणि तरतुदी समजून घेणे आवश्यक आहे.
2    इतर मुद्दय़ांचा टेबल स्वरूपात अभ्यास नोटस काढून शक्य आहे. त्यामुळे वृत्तपत्र वाचन हे केवळ विरंगुळ्यासाठी नाही तर नोट्स काढण्याइतकेच गांभीर्याने करणे आवश्यक आहे.

ताज्या बातम्यांसाठी लोकसत्ताचे मोबाईल अॅप डाऊनलोड करा.

First Published on October 24, 2018 3:21 am

Web Title: article about current events analysis of questions